Na obszarach sąsiadujących z rzeką Wisłą obowiązują dwa miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego. Część terenów przy prawym brzegu Wisły – od Mostu Powstańców Śląskich do stopnia wodnego Dąbie obejmuje plan „Zabłocie”. Pozostałe tereny nadbrzeżne, na prawym i lewym brzegu Wisły, od Mostu Zwierzynieckiego do stopnia wodnego Dąbie objęto planem „Bulwary Wisły”.
Ustalone w nich zostało przeznaczenie terenów i sposoby ich zagospodarowania, między innymi wyznaczone zostały osobne tereny pod zieleń urządzoną oraz określono zasady ochrony i kształtowania ładu przestrzennego, przestrzeni publicznych, a także parametry zabudowy dla obiektów powstających w sąsiedztwie rzeki Wisły. Przepisy prawa miejscowego służą utrzymaniu właściwego stanu przestrzeni publicznych, a jednocześnie mogą zapobiec chaosowi urbanistycznemu. Szczególnym przykładem dbałości o stan terenów w pobliżu rzeki Wisły jest sporządzenie i uchwalenie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego obszaru „Bulwary Wisły”. Jednym z celów tego planu jest zachowanie i ochrona unikalnego w skali europejskiej charakteru Bulwarów Wiślanych, jako otwartej – powszechnie dostępnej przestrzeni w centrum miasta, stanowiącej przedpole widokowe poszczególnych obiektów zabytkowych i historycznej, zróżnicowanej struktury zabytkowych układów urbanistycznych.
Zieleń i otwarcie zabudowy na Wisłę
Tereny położone nad rzeką Wisłą przeznaczone zostały pod powszechnie i publicznie dostępną zieleń urządzoną. Tereny te zajmują obszar pomiędzy wałem Wisły i samą rzeką, a w niektórych przypadkach objęto nimi również poszerzenia w rejonie bliskości wałów wiślanych. Podstawowym założeniem tej funkcji jest nadanie Bulwarom charakteru nadbrzeżnej promenady, umożliwienie ciągłości spacerowania, jazdy na rolkach, jazdy na rowerze i zapewnienie, aby ten ruch był bezkolizyjny. Ustalony został nakaz urządzenia ciągów spacerowych wraz z oświetleniem, a atrakcyjność mają poprawić m.in. kładki pieszo-rowerowe oraz usługi zlokalizowane w barkach cumujących na rzece. Wśród propozycji wyposażenia terenów zieleni przewidziano między innymi możliwość sytuowania przystanków dla łodzi typu tramwaju wodnego oraz – w zależności od lokalizacji – placów zabaw, piaskownic, wydzielonego wybiegu dla psów, urządzeń sportowo-rekreacyjnych.
Dla uzyskania poprawnych przekształceń tej przestrzeni publicznej wskazano konieczność funkcjonalnego otwarcia zabudowy w kierunku Wisły. W planie zawarto zapisy planistyczne zmierzające do przeobrażeń istniejącego zagospodarowania w sąsiedztwie brzegów rzeki. Obszary w bezpośrednim sąsiedztwie terenów spacerowych na bulwarach wskazano pod inwestycje, a ustalenia planu dyktują określone wymagania, celem stworzenia reprezentacyjnego i godnego otoczenia najważniejszych miejsc w Krakowie, jakimi jest otoczenie Zamku Królewskiego na Wawelu i Klasztoru OO Paulinów na Skałce. Bowiem przestrzeń ta jest odwiedzana i oceniana zarówno przez turystów, jak i mieszkańców Krakowa. Konieczność zapewnienia terenów zieleni i terenów rekreacyjnych została uwzględniona w Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Miasta Krakowa, uchwalonym w dniu 9 lipca 2014 r.
Oświetlenie i ścieżki rowerowe
Władze Krakowa planują w roku bieżącym zmianę zagospodarowania Bulwaru Czerwieńskiego i Kurlandzkiego w zakresie realizacji oświetlenia alejek, iluminacji murów, wykonania zjezdni i schodni, a także zatok pod ławkami. Na przedmiotowe zadanie przygotowywany jest projekt, który obejmuje rozwiązanie sytuacyjne i wysokościowe pochylni dla ruchu pieszego, schodów terenowych, miejsc pod lokalizację ławek oraz ścieżek rowerowych. Powyższe obiekty będą realizowane w miejscach, gdzie potrzeba budowy obiektów wynika z wydeptanych ciągów pieszych w istniejących zieleńcach. W kolejnym roku planowana jest zmiana zagospodarowania na bulwarze Inflanckim i Wołyńskim. Powyższe działania wynikają z inicjatywy Stowarzyszenia Armatorów i Inwestorów Dorzecza Wisły i będą realizowane przez ZIKiT.
ZIKiT planuje zakończyć w lipcu prace nad dokumentacją projektową oświetlenia pierwszego odcinka bulwarów. Chodzi o bulwary między mostem Dębnickim a mostem Piłsudskiego – po stronie Wawelu. Dolny bulwar będzie oświetlony do końca jesieni. Planujemy rozpocząć prace montażowe we wrześniu. Koszt zdania powinien zamknąć się kwotą 2 mln zł.
Elżbieta Koterba
Zastępca Prezydenta Krakowa
ds. Rozwoju Miasta
W Krakowie zauważalny jest mocny trend do lokalizowania nowych budynków mieszkalnych przy Wiśle. Ceny mieszkań są tam wyższe od tych w pozostałych częściach miasta, od kilkunastu do ponad 20 procent. Mimo to, chętnych nie brakuje. Przykładem są choćby apartamentowce na Zabłociu czy Grzegórzkach. Otwarte na rzekę z północnej i południowej strony mają być też powstające inwestycje na Zwierzyńcu i Dębnikach.
Zagospodarowanie bulwarów
Kolejne mieszkania w pobliżu Wisły są budowane aktualnie przy ul. Portowej. Sęk w tym, że sam widok to często za mało. Jest duże zapotrzebowanie, by okolice Wisły ożyły. Chodzi m.in. o cumujące przy bulwarach barki, zadbane i bezpieczne miejsca, gdzie można spotkać ludzi i uprawiać sport.
Od kilku lat mówi się o oświetleniu Bulwarów Wiślanych. Projekt przygotowany został przez Stowarzyszenie Armatorów i Inwestorów Dorzecza Wisły do realizacji przez ZIKiT jeszcze w tym roku. Prywatni inwestorzy, posiadający barki na Wiśle chcą też wybudować marinę rzeczną. Miałaby ona powstać przy Zabłociu. Jeśli wokół powstałaby funkcjonalna infrastruktura, byłby to bardzo ciekawy projekt, jak na miasto, które nie ma dostępu do morza.
Dzięki temu, że wojsko uwolniło tereny między ulicami Wandy i Skrzatów, jest szansa na to, że powstanie tam nowy teren np. pod Akademię Muzyczną. Planowany jest też park, który będzie połączony z bulwarami. Jego robocza nazwa to Park Grzegórzki.
Potencjał działki przy zakolu Wisły
Jesienią zniknie już plaża przy Wiśle, ponieważ takie są warunki umowy dzierżawy z miastem, a właściciel nie jest zainteresowany wykonaniem inwestycji w myśl tego, co narzuciła mu gmina.
Największym wydarzeniem inwestycyjnym przy Wiśle jest jednak ewentualna rozbiórka i budowa nowych obiektów przy hotelu Forum. To największa działka przy Wiśle z bezpośrednim dostępem do zakola rzeki i dużym otwarciem na wodę. Jednak na razie właściciel nie poczynił żadnych kroków. Planował gigantyczne osiedle, na które nie zgodził się prezydent Krakowa, Rada Miasta nie pozwoliła natomiast na budowę galerii handlowej. Konserwator zabytków z kolei obniżył dopuszczalną wysokość ewentualnej inwestycji ze względu na walory krajobrazowe – widok na Łagiewniki.
Atrakcyjna żegluga i nowe kładki
Wisła z punktu widzenia inwestorów i deweloperów powinna być atrakcyjna także z punktu widzenia żeglugi. Rzeka w Krakowie jest długa, ale miasto nie eksploatuje jej nawet w 20 proc. Chodzi zresztą nie tylko o dobrze funkcjonujący tramwaj wodny czy turystyczne barki, ale także zwiększenie bezpieczeństwa przeciwpowodziowego na rzece. Wkrótce realizowany będzie rządowy program Dorzecza Górnej Wisły. Zanim rzeka dopłynie do miasta, minie nowo wybudowane poldery, które pomogą odprowadzać nadmiar wody z newralgicznych miejsc. Lepiej zabezpieczone mają być też wały przeciwpowodziowe w samym mieście. Na wałach mają być budowane ścieżki rowerowe. Nie tylko zwiększą one atrakcyjność przestrzeni, ale utwardzą też powierzchnię wałów.
W Krakowie powinny powstać również kolejne kładki dla pieszych, na co najlepszym dowodem jest kładka Bernatka, która przyczyniła się do ożywienia Podgórza i zapomnianej części Kazimierza. Piesze przeprawy mogłyby połączyć Zabłocie z Grzegórzkami oraz Dębniki z Salwatorem. Takie rozwiązanie otworzyłoby te dzielnice na rzekę i zmieniłoby myślenie o ich potencjale inwestycyjnym.
Grzegorz Stawowy
Przewodniczący Komisji Planowania Przestrzennego Rady Miasta Krakowa